De match-mismatch theorie is afkomstig van Nico Frijda die ze beschrijft in zijn boek Emoties, Nl 1999, blz 278-280. De essentie van deze theorie verduidelijken wij in onderstaand diagram.
Een psychische behoefte vergelijkt een externe situatie met een gewenste situatie, terwijl een fysische behoefte een interne toestand met een biologisch ingestelde toestand vergelijkt. Alle acties van elke behoefte hebben het realiseren van deze vergelijking tot doel. Naargelang het resultaat ervan worden gevoelens van lust of onlust opgewekt: lust i.g.v. match en onlust i.g.v. mismatch.
Behoeften, essentie
Een fysische behoefte vergelijkt een biologisch ingestelde toestand met een interne toestand, terwijl een psychische behoefte een gewenste toestand/situatie met een externe situatie vergelijkt. Alle acties van elke behoefte hebben het realiseren van deze vergelijking tot doel (match of mismatch). De verschillende deelacties zijn:
- Interne acties die de biologisch ingestelde en gewenste toestand/situatie realiseren. Deze acties hebben een fysiologische oorzaak.
- De gewenste situatie is biologisch bepaald maar krijgt pas betekenis van zodra er informatie, die voor de persoon belangrijk is, uit de externe situatie (omgeving) toekomt. In de eerste levensfase gebeurt dit, zonder dat de baby er zich bewust van is. De hier bedoelde actie betreft dus: het invullen van belangen (wat voor de persoon belangrijk is) in de gewenste situatie zodat deze een betekenis krijgt.
- Oordelen over situaties in het verleden hebben onze beeldvorming bepaald en het oordeel over de actuele situatie kan deze beeldvorming verder aanpassen.
- Het vergelijken van de gewenste toestand (fysische behoefte) met de actuele ‘interne toestand’ ofwel van de gewenste situatie (psychische behoefte) met het oordeel over de actuele ‘externe situatie’.
Behoefte is geen streefdoel
De gewenste toestand/situatie waarover een behoefte waakt, is geen streefdoel (toestand/situatie die we ons bewust als doel stellen, en waarnaar we streven) maar een fysiologisch ingestelde toestand/situatie die in geval van een fysische behoefte constant met de actuele interne toestand vergeleken wordt en in geval van een psychische behoefte met de actuele externe situatie. Frijda geeft als voorbeelden van de fysiologisch ingestelde toestand: vrijwaring van pijn, de aanwezigheid van een ander groepslid, een gesteld doel probleemloos bereiken… Nico Frijda (1999, blz 278-280). Als een behoefte een verandering van de reële toestand/situatie vaststelt, die afwijkt van de gewenste toestand/situatie wekt zij een gevoel op dat aanzet om deze gewenste toestand/situatie te herstellen.
Gekoppelde stellingen
Er zijn nog geen gekoppelde stellingen
Gekoppelde artikels
Er zijn nog geen gekoppelde artikels
Er is nog geen overleg
Facebook
Twitter
Google+
LinkedIn