Bronnen: Informatie uit Wikipedia of Van Dale nog toevoegen.

Definitie: Oordelen vormen we met het gewoon verstand. De wetenschap maakt onderscheid tussen twee soorten oordelen:

1. Beschrijvende oordelen: ze beperken zich tot uitspraken over datgene wat we kunnen ervaren.
2. Verklarende oordelen: het zijn uitspraken die enkel het gevolg zijn van rationele overwegingen. Van deze overwegingen kunnen creatieve gedachten deel uitmaken.

In onderstaand diagram wordt in de voorlaatste kolom de onderverdeling in beschrijvende en verklarende oordelen getoond. De onderverdeling van oordelen cf Kant wordt in de uiterst rechtse kolom getoond.

Oordelen zijn uitspraken over objecten

1. (De in deze kolom gebruikte benamingen zijn afkomstig van E. Kant)
   Onderverdeling naar inhoud: analytisch = kennis ligt besloten in het object
           synthetisch = uitbreiding van bestaande kennis
   Onderverdeling naar bron: a priori = verstand als bron
           a posteriori = de natuur als bron
2. Terwijl een beschrijvend oordeel een uitspraak is over hoe de natuur (of de werkelijkheid) aan ons verschijnt, is een verklarend oordeel een uitspraak over al wat we niet kunnen waarnemen. Dit is ofwel een uitspraak over de oorzaak van natuurverschijnselen, ofwel een uitspraak over abstracte objecten zoals in de wiskunde en logica.
3. Een analytisch oordeel is altijd a priori. Immers als de uitspraak over een object reeds besloten ligt in de bestaande kennis erover, moeten we geen beroep doen op de ervaring om tot zo’n uitspraak te komen. Bv:
   - De soort ‘kat’ behoort tot het hogere genus ‘dier’ zodat de uitspraak ‘is een dier’ reeds besloten ligt in het object kat.
   - In de reeks van getallen volgt 7 op 5 zodat de uitspraak ‘> 5’ reeds besloten ligt in het object 7.
4. Een beschrijvend oordeel is altijd synthetisch (uitbreidend) en a posteriori. Bv het oordeel ‘deze kat is zwart’ kan niet uit het begrip kat worden afgeleid, maar kan slechts door waarneming worden vastgesteld.
   Referentie: http://nl.wikipedia.org/wiki/Analytisch_oordeel enkele voorbeelden zijn hieruit overgenomen

Naargelang het kennisterrein, zijn niet alle soorten oordelen mogelijk. Dit wordt verduidelijkt in onderstaand diagram.

Beschrijvende en verklarende oordelen

1. Een oordeel (of propositie) is steeds terug te brengen tot een uitspraak over een object of een relatie tussen objecten. Over een kat (object) kunnen we oordelen dat ze zwart, doof of een dier is. Over de som 7+5 (relatie) kunnen we oordelen dat ze gelijk is aan 12. Als aan de voorwaarde ‘als A>B en B>C’ voldaan is, kunnen we oordelen dat dan A>C. 
2. Een synthetisch oordeel breidt de bestaande kennis verder uit.
3. Een beschrijvend oordeel kan enkel de kennis over de werkelijkheid uitbreiden.
4. Een analytisch oordeel is louter verklarend, het geeft meer uitleg over reeds bestaande kennis.